Lòng tự trọng là gì? Lòng tự trọng là mức độ mà một người cảm thấy tự tin, có giá trị và đáng được tôn trọng. Nó trải dài liên tục từ cao đến thấp. Lòng tự trọng của một người có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người đó. Những người có lòng tự trọng cao thường cảm thấy hài lòng về bản thân và sự tiến bộ của họ trong suốt cuộc đời. Những người có lòng tự trọng thấp thường cảm thấy xấu hổ và thiếu tự tin. Họ thường dành nhiều thời gian để chỉ trích bản thân. Lòng tự trọng thấp là một triệu chứng phổ biến của một số rối loạn tâm thần, chẳng hạn như lo âu và trầm cảm. Lòng tự trọng thấp không được xem như là một chẩn đoán riêng trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn tâm thần của APA (DSM-V). Tuy nhiên, các triệu chứng và tác dụng của nó là rất thực tế. Những người muốn cải thiện lòng tự trọng của mình có thể tìm đến sự giúp đỡ từ một nhà trị liệu.
Nhận ra lòng tự trọng thấp Lòng tự trọng kéo theo niềm tin về bản thân. Do đó, những người có lòng tự trọng thấp thường có những đánh giá thấp về bản thân. Họ có thể so sánh mình với người khác, rồi đánh giá mình là kém cỏi. Mọi người có thể đối phó với lòng tự trọng thấp theo nhiều cách khác nhau. Theo Trung tâm Tư vấn và Sức khỏe Tâm thần tại Đại học Texas ở Austin, lòng tự trọng thấp thường biểu hiện theo một trong ba kiểu:
– Hội chứng kẻ giả mạo: Một người sử dụng thành tích hoặc sự tự tin giả tạo để che giấu sự bất an của họ. Họ sợ thất bại sẽ bộc lộ con người thật của họ cũng như là những thiếu sót của họ. Người đó có thể sử dụng chủ nghĩa hoàn hảo hoặc sự trì hoãn để đối phó với sự lo lắng này. – Nổi loạn: Một người giả vờ rằng họ không quan tâm đến những gì người khác nghĩ gì về họ. Cảm giác tự ti của họ có thể biểu hiện dưới dạng giận dữ hoặc đổ lỗi. Họ có thể hành động theo kiểu bất chấp các luật lệ và sẵn sàng vi phạm pháp luật. – Nạn nhân: Một người tin rằng họ bất lực khi đối mặt với những thử thách, khó khăn. Họ có thể sử dụng sự tự thương hại để tránh thay đổi tình hình của mình. Họ thường dựa vào người khác để được giúp đỡ hoặc hướng dẫn.
Trong nội tâm, sự kém tự trọng thường biểu hiện bằng sự tự phê bình. Các ví dụ phổ biến về những ý nghĩ tiêu cực về bản thân bao gồm: - Tôi thực sự không thích bất cứ thứ gì ở bản thân mình. - Tôi sẽ không bao giờ đủ tốt để thành công ở trường hoặc ở nơi làm việc. - Tôi không xứng đáng với những thứ mà tôi thích thú hoặc quan tâm. - Những người khác xứng đáng được hưởng hạnh phúc hơn tôi. - Không ai muốn nghe về cuộc sống của tôi hoặc những vấn đề mà tôi đang phải đối mặt. - Tất cả là lỗi của tôi, tôi dường như không thể tìm được những người tốt với mình. Dù sao thì những người ấy cũng sẽ không muốn ở bên tôi.
Theo thời gian, những suy nghĩ tiêu cực có thể trở nên thường xuyên và khiến người đó coi chúng là sự thật. Khi bị lặp lại liên tục, những suy nghĩ này có thể rất gây hại.
Ảnh hưởng của lòng tự trọng thấp Vòng tròn lặp lại của sự tự phê bình có thể làm mất đi niềm vui của một người trong cuộc sống. Họ có thể ngừng thực hiện những sở thích mà họ từng yêu thích vì sợ bị phán xét. Cảm giác tức giận, tội lỗi hoặc buồn bã có thể khiến họ không tận hưởng những hoạt động mà họ đang làm. Một số người có thể thực hiện các hành vi tự hủy hoại bản thân như lạm dụng chất kích thích hoặc bỏ bê chăm sóc bản thân.
Sự thiếu tự tin có thể ảnh hưởng đến năng suất ở nơi làm việc hoặc trường học. Một người lo lắng quá nhiều đến sự đánh giá của người khác đến mức khiến họ không tập trung vào công việc hiện tại. Họ có thể tránh mạo hiểm hoặc đặt những mục tiêu xa vời mà họ chắc chắn rằng họ sẽ thất bại. Một người có lòng tự trọng thấp có thể thiếu khả năng phục hồi khi đối mặt với khó khăn, thử thách.
Các vấn đề về lòng tự trọng cũng có thể gây ảnh hưởng đến đời sống xã hội của một người. Một người có lòng tự trọng thấp có thể tin rằng họ không xứng đáng được yêu thương. Họ có thể cố gắng “ tìm kiếm” tình yêu của người khác và chấp nhận việc bị lạm dụng hoặc ngược đãi. Một số người có thể bắt nạt và chỉ trích người khác để bù đắp cho những bất an của chính họ. Nỗi sợ bị từ chối có thể ngăn cản mọi người đó tìm kiếm các mối quan hệ. Sự cô lập với xã hội có thể tiếp tục tạo nên hình ảnh tiêu cực về bản thân. Lòng tự trọng thấp có thể góp phần gây ra những lo ngại về sức khỏe tâm thần. Nó đặc biệt phổ biến ở những người có những mối bận tâm, lo lắng.
Lòng tự trọng phát triển như thế nào Nguyên nhân của lòng tự trọng thấp có thể bắt nguồn từ thời thơ ấu. Khi người lớn chỉ trích gay gắt con trẻ vì những sai lầm của chúng, trẻ có thể tiếp thu một cách vô thức những thông điệp đó. Trải qua những sự kiện gây hại ở thời thơ ấu, chẳng hạn như bị lạm dụng hoặc bị bắt nạt, cũng có thể góp phần vào việc hình thành lòng tự trọng thấp. Ở tuổi trưởng thành, bất kỳ trải nghiệm thất bại nào làm một người nản chí cũng có thể làm giảm lòng tự trọng của họ. Mất việc làm, chia tay và những thay đổi khác trong cuộc sống có thể gây ra nỗi sợ hãi hoặc thiếu tự tin. Những cảm giác này có thể ảnh hưởng đến giá trị bản thân, sự tự tin và khả năng phục hồi của một người. Một khi những yếu tố này bị tổn hại, một người có thể dễ hình thành những niềm tin tiêu cực và những những ý nghĩ tiêu cực về bản thân.
Lời khuyên: - Nhận ra những điểm mạnh của bản thân. Tất cả chúng ta đều giỏi trong một lĩnh vực nào đó, cho dù đó là nấu ăn, ca hát, giải câu đố hoặc kết bạn với người khác. - Xây dựng các mối quan hệ tích cực. Đầu tư vào các mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, hàng xóm, đồng nghiệp, v.v. - Hãy tử tế với chính mình. - Học cách quyết đoán. - Bắt đầu nói “không” với những điều bạn không muốn hoặc không thích. - Thử thách bản thân. - Hãy đưa ra ít nhất một lời khen mỗi ngày cho những người xung quanh bạn.
